In 2017 vierde de Hervormde Schoolvereniging van IJsselmuiden haar honderdjarig bestaan. Ter gelegenheid van dit jubileum werd een boek over honderd jaar hervormd onderwijs uitgegeven, waarvan ik de redactie mocht voeren. Het boek is nog altijd bij mij te koop.
De werkgroep ‘Jubileumboek HOIJ 100’ – maart 2018
Gerrit ten Berge Jan-Kees Bezemer Bertil Brink Gerda van Dijk – van de Beek Jan Huls
Hieronder worden de inleiding en het slotwoord van het boek weergegeven, welke een goed beeld geven van het hoe en het waarom:
Inleiding
In de loop van het jaar 2007 wordt een werkgroep ‘Kerkgeschiedenis IJsselmuiden’ gevormd, bestaande uit een twaalftal geschiedenisliefhebbers. Zij nemen zich voor de kerkgeschiedenis van IJsselmuiden op schrift te stellen, te beginnen met de periode 1885-1915. Er is vrij veel onderzoek gedaan en allerlei archieven (betreffende deze periode) zijn ontsloten. Helaas is het enthousiasme in de loop der tijd wat afgenomen en is de werkgroep (net na haar eerste lustrum) ontbonden, mede ten gevolge van het overlijden van ‘onze leider’ dhr. Hommo Reenders. Alleen Jan-Kees Bezemer en Bertil Brink ‘hebben elkaar niet meer losgelaten!’
Binnen deze werkgroep is wel eens gesproken over het onderwijs en de scholen in IJsselmuiden, maar omdat er in de periode 1885-1915 slechts sprake is van één school, de Openbare, heeft dit verder geen aandacht gekregen. Wel is inmiddels duidelijk geworden dat nog nooit iemand iets van ‘een archief van de Hervormde School’ heeft gezien. Daar zal nog eens naar geïnformeerd moeten worden. Maar, merkt iemand op, dat heeft de tijd nog wel, want de school is van ’22. Een eventueel jubileum duurt dus nog wel even…
In 2011 wordt vernomen dat in de Eben-Haëzer een nieuw klimaatbeheersingssysteem zal worden aangelegd. Omdat er op de grote, oude zolder van de school moet worden gewerkt, dient deze te worden opgeruimd. En dat zal gaan gebeuren op de manier van: ‘een grote container ervoor en schuiven maar…’ Een verontruste Jan van Lente belt ons op. Werkgroep leden waarschuwen elkaar en Jan-Kees Bezemer en Bertil Brink geven aan te zullen informeren. Het voornemen tot het ontruimen van de zolder blijkt waar te zijn en de beide strijdmakkers spreken af om de zolder te inspecteren. Een gouden greep, zo blijkt!
De zolder ligt vol met spullen van jarenlang onderwijs, boekhouding, oude methoden, projectweken, lampionnenwagens, musicals, bruiloften, kampeerspullen van leerkrachten enz. enz. Direct al blijkt dat het doorzoeken van de hele zolder een must, maar ook een avontuur is. Vele avonden hebben beiden daar gezocht en geselecteerd en tenslotte worden enkele auto’s vol met dozen naar De Zaaier gebracht. Daar vindt een tweede selectie plaats, met hulp van anderen. Zelfs de gemeentearchivaris van Kampen komt nog even kijken en geeft enkele adviezen.
We kunnen ons geluk niet op, wanneer we zeven notulenboeken vinden, genummerd van 1 tot 7, die de periode 1917-1975 beslaan. Het besef dat de schoolvereniging in 1917 is opgericht en dus in 2017 honderd jaar zal bestaan, komt nu ook echt binnen. Jan-Kees en Bertil nemen zich voor om in de komende vijf jaar het archief van de Hervormde Schoolvereniging van IJsselmuiden en Grafhorst te ontsluiten en de geschiedenis te gaan beschrijven. Het woord ‘Jubileumboek’ wordt al genoemd. Het schoolbestuur geeft min of meer zijn zegen over onze plannen en zegt de medewerking van zijn kant toe. En wat lijken vijf jaren een lange periode. Tijd genoeg…
Jan-Kees gaat nu het hele archief doornemen, ordenen en beschrijven, zodat we precies weten wat we hebben (en wat niet). Bertil begint met het overtypen van de notulenboeken en doet de eerste vier delen, dat is tot en met 1952. Het vele materiaal maakt erg enthousiast, maar ook wordt duidelijk dat het geheel teveel is voor twee personen. In 2013 gaat Jan Huls helpen met het verzamelen van allerlei verhalen, foto’s en materialen. Begin 2014 vragen we Wim Wagteveld (en zijn zussen) om te zoeken naar schoolfoto’s en bijbehorende namen en voor het ordenen van het beeldmateriaal.
Medio 2014 wordt naarstig gezocht naar een leider, een eindredacteur. Een heel aantal mensen wordt gevraagd, maar niemand ziet dit zitten. Vandaar ook dat de verschillende werkgroep leden in de afgelopen jaren enigszins ongecontroleerd te werk zijn gegaan. Onder andere Rieneke van Dorsten en Gerda van Dijk zorgen in 2015/2016 voor de nodige versterking en verder wordt er nog een werkgroeplid gevonden die de periode 1946-1967 voor zijn rekening neemt.
In december 2015 zijn er de eerste contacten met Angelique Fokker die door het schoolbestuur is gevraagd ons te begeleiden en straks het jubileumboek te gaan vormgeven. We gaan nu ook de afspraken en het tijdpad wat concreter maken, want wanneer het begin 2016 is geworden komt toch echt de eindstreep in zicht. En er moet nog heel veel gebeuren!
Iemand van de werkgroep schrijft de hoofdstukken over de School met de Bijbel (1945-1968) en de Kleuterschool (1955-1968), Jan-Kees schrijft het hoofdstuk over de Ichthus (1985-2017) en Bertil schrijft de rest en dirigeert de werkgroep. Iedereen is verder bezig met het verzamelen van informatie, foto’s en verhalen en samen vergaderen we steeds over de algehele stand van zaken.
Gerrit ten Berge is te hulp geschoten als corrector, ook een onmisbare schakel in het geheel. Als adviseur is hij ons heel goed van dienst. Gerrit treedt ook op als contactpersoon tussen ons en het bestuur. Wanneer begin 2017 blijkt dat al het geschreven materiaal toch wel een (al te) enorme omvang begint te krijgen, vragen we ons af hoe hier mee om te gaan. Zo maar hele delen weglaten is natuurlijk geen optie en nu nog opnieuw beginnen te schrijven is ook geen doen. Gerrit biedt aan een samenvatting te gaan maken, zodat de omvang ‘jubileumboek-waardig’ wordt. Vanwege het vele werk en het historisch belang zal ook een complete uitgave worden gedrukt. De idee van het uitgeven van twee verschillende boeken is geboren!
Als titel van de boeken is gekozen voor: ‘Leren aan de rivier.’ In 2013 is deze tekst als toevoeging bij de nieuwe naam en logo’s bekend gemaakt. Op dat moment is hierbij het volgende als uitleg meegegeven:
Aan de gevels van de scholen hangen de nieuwe borden met het nieuwe logo, maar ook met een toevoeging: ‘leren aan de rivier.’ Met deze tekst willen we onomwonden duidelijk maken dat we willen leren van de Bron van ons bestaan, Jezus Christus en dat we als leerkrachten in de rivier van het leven de kinderen druppel voor druppel het Evangelie mogen doorgeven, zodat ze als levend water tot een zegen mogen zijn voor hun omgeving, om uiteindelijk open zee te bereiken om daar als getuige van Jezus in het volle leven te mogen staan. Diezelfde symboliek past ook naadloos als het over de cognitieve ontwikkeling gaat en over de ontplooiing van elk kind op sociaal-emotioneel gebied.
Vanaf september 2017 begint Angelique met het vormgeven van ‘het dikke boek’ en gaat Gerrit deze samenvatten tot ‘het dunne boek’. De werkgroep zorgt nog voor de laatste onderdelen en kijkt het werk van Angelique weer na. Tot aan april 2018 is hieraan gewerkt, totdat al het materiaal naar de drukker gaat. Opgelucht zijn we dat het eindelijk zover is. Inmiddels is door allerlei vooraankondigingen en voorinschrijving het publiek warm gemaakt. We zien uit naar het eindresultaat en zeker ook naar wat u er van vindt. Veel lees en kijkplezier!
Slotwoord
Als werkgroep ‘Jubileumboek HOIJ 100’ zien we terug op een enerverende periode van onderzoeken en schrijven, van spitten en grasduinen en van het langzaam groeien naar dit resultaat waar we dankbaar en tevreden over zijn. We danken onze goede God, die ons de gezondheid en het plezier gaf om dit te doen. Wij danken Hem, die alles in Zijn handen heeft en houdt. Zijn trouw rust zelfs op ’t late nageslacht!
Wij, als schrijvers, danken onze echtgenotes voor de tijd die we mochten afzonderen om te schrijven en te werken aan dit boek. We beseffen, het was té…
We bedanken tevens iedereen die ons heeft meegeholpen bij de totstandkoming van de jubileumboeken. Met name noemen wij Wim Wagteveld, Marie van ’t Ende-Wagteveld en Sjanie Flier-Wagteveld; Rieneke van Dorsten; Gerrit Schinkel; Henny van Ommen-Penninkhof; Henk Heldoorn en vele, vele anderen voor hun bijdragen en hulp bij het zoeken naar klassenfoto’s en bijbehorende namen. Zonder jullie was het niet gelukt.
Gerrit ten Berge en Jacqueline Trommel-Pot hartelijk dank voor het correctiewerk en voor de nodige tips en adviezen.
We bedanken Angélique Rijk-Fokker voor het meedenken, het vormgeven, de fijne samenwerking en het prachtige eindresultaat. Wat zijn schrijvers zonder een goede vormgever…
We spreken onze waardering uit voor de Raad van Toezicht, voor het vele werk dat zij doen en voor het mogelijk maken van deze uitgaven (het uitgeven van de boeken én de financiële uitgave die dit met zich meebrengt). Tenslotte bedanken we de verschillende sponsoren die deze uitgaven mede mogelijk hebben gemaakt.